Scientia

Dag brat. Deze post maakt deel uit van een serie over geloof en kennis. Gisteren ging het over over geloven. Je snelle reactie, plus je melding dat je na het lezen van mijn post twee uur had liggen woelen,  maakte dat ik zin had om meteen de tweede te schrijven. Over kennis. Trek je stoelriem strak, want daar komt-ie.

Wat is kennis? Huis-tuin-keuken antwoord: als je iets weet. Okee, maar wat is dat dan, weten? Als je het kunt bewijzen. Hmmm. lijkt logisch, maar het volstaat niet. Wat is dan bewijzen? In de middeleeuwen, toen Australië nog niet ontdekt was, dachten de wetenschappers uit die tijd dat zwanen wit waren. Uit allerlei onderzoek was dat gebleken. Pogingen tot falsificatie waren niet gelukt. Het leek empirisch bewezen dat zwanen witte vogels wasren. Totdat ze vanuit Australië een zwarte zwaan meenamen, en de inzichten moesten worden bijgesteld. Was er voorheen nou sprake van kennis, namelijk dat zwanen witte vogels zijn? Nee, zul je wellicht zeggen, want later bleek immers dat er ook zwarte zwanen bestaan. Hmmm, dat valt te bezien. wellicht was het toch kennis.

Good old Plato, leerling van Socrates en leermeester van Aristoteles, heeft rond 400 BC al goed en diep over kennis nagedacht. Zo goed zelfs dat zijn theorie over wat kennis is tot halverwege de vorige eeuw (1963 om precies te zijn) overeind is gebleven. Hij stelde:

Kennis = gerechtvaardigd en waarachtig geloof. In het engels: justified true belief. Men verwijst ernaar als de JTB theory.

JTB is dus de beste omschrijving van kennis. Maar in 1963 schreef de Amerikaanse filosoof Edmund Gettier, werkzaam aan de Wayne State universiteit van Detroit, een kort artikel. Hij deed dit volgens bepaalde bronnen voornamelijk omdat collega's hem aanraadden ook eens een publicatie te schrijven, om de universiteitsadministratie tevreden te houden. Zijn drie pagina's tellend artikel 'Is true justified belief knowledge?' zette vervolgens de wereld van de epistemologie (=kennisleer) op zijn kop. Daarna heeft Gettier trouwens weinig tot niets meer gepubliceerd. Hij leeft nog steeds, is 93 of zo. Overigens was hij niet de eerste die de JTB theorie ter discussie stelde, maar wel degene die dit het meest overtuigend heeft gedaan. 

Gettier verzon voorbeelden waaruit bleek dat er situaties zijn waarin sprake is van JTB zonder dat je kunt spreken van kennis. Het beroemdste voorbeeld is dat van iemand die wil weten hoe laat het is. Hij kijkt op de klok die in de ruimte hangt waar hij is en ziet dat het twaalf uur is. Wat hij niet weet is dat de klok stilstaat. Maar toevallig is het op dat moment wel twaalf uur. Aan de drie voorwaarden is voldaan: (1) hij gelooft dat het twaalf uur is, (2) het is inderdaad twaalf uur, en (3) hij was gerechtvaardigd om te geloven dat het twaalf uur was, immers de klok gaf dat aan. Toch kun je moeilijk volhouden dat hij over de juiste kennis beschikte.

Er zijn sindsdien nog veel meer Gettier-cases bedacht, je kunt ze zelf ook verzinnen. Maar wat nou precies kennis is, daar is de wereld nog niet uit.

Nu gaat het woelen pas echt beginnen. Succes ermee. Brat.

   

Credere

 ...ofwel: geloven.

Beste brat, onze blog is inmiddels volwassen genoeg om de meer serieuze onderwerpen ook te kunnen behandelen. Onze broederblog staat in onze selecte en trouwe lezerskring zodanig hoog aangeschreven, dat wij de gevoeligheden kunnen behandelen. Niet elke lezer zal het altijd met ons eens zijn, maar onze statuur is inmiddels zodanig dat ook de andersdenkende met respect kennis zal nemen van de inhoud van hetgeen wij te berde brengen. Vandaag wil ik het hebben over, je raadt het al, geloven. (Ik houd het in deze post nog wat algemeen, maar wellicht wil jij in de volgende post eens wat schrijven over wat je van Mohammed vindt). 

Wat is dit zogenaamde geloven nu eigenlijk?  De huis-tuin en keuken definitie is: iets aannemen, ergens van uitgaan, zonder bewijs. Mooi. Belangrijk is daarbij wel dat we inzien dat geloven altijd betrekking heeft op iets dat (of een stelling die) ofwel waar ofwel onwaar is. Het onderwerp moet een boolean zijn, om dat good old begrip uit de wiskunde maar weer eens naar boven te halen. Geloven dat macaroni lekker, dat is een beetje een raar gebruik van het woord. En geloven dat als je met een lampje op twee spleten schijnt dat dan een foton door hetzij de linkerspleet, hetzij de rechterspleet gaat, is ook flauwekul want op dat niveau kan hij door beiden gaan, het is zowel een deeltje als een golf. Idem met Schrödinger's kat in die doos, zolang je niet gekeken hebt is hij zowel levend als dood.  

Een mooie en nuttige indeling van geloven vind ik de indeling naar hardheid, of beter nog, de starheid van het geloof. Ik ben hierbij schatplichtig aan ene Jim Mak, bij wie ik ooit, in november 1989 meen ik, een training volgde. Ik heb gepobeerd de man te vinden op internet maar hij is verdwenen, op het world wide web althans. Jim introduceerde ondermeer de zogenaamde starheidscurve. Op deze curve kun je het kaliber van zienswijzen plaatsen. Dicht bij de oorsprong, waar het allemaal nog onzeker, ongewis of vaag is, tref je de lampjes uit de stripboeken aan,, die van 'er gaat me een lichtje op'. Daarnaast liggen ideetjes, aangeduid met 'het is misschien zo dat.....'. Daar weer naast heb je inzichten. Dan krijg je meningen, gevolgd door overtuigingen. De tekst daarbij is zoiets als: 'het is vanzelfsprekend zo dat...' of 'weet je dan niet dat....' Dat was Otet, God hebbe zijn ziel, z'n specialiteit. De starheidscurve eindigt uiteindelijk met dogma's. 

In de menselijke communicatie is het zo dat hoe hoger je inzet op de starheidscurve, des te meer eer ermee gemoeid is, of anders gezegd des te meer gezichtsverlies je kunt lijden als je zienswijze niet wordt aangenomen. Het is dus veelal handig om het losjes te spelen. 'Zou het niet zo kunnen zijn dat...'  verkeer is dat...?' Dan kun je altijd nog terug.

Tot zover deze introductie. Een van de volgende keren schrijf ik een post over kennis. Wellicht kun je alvast eens je gedachten laten gaan over wat dat eigenlijk is, en hoe zich dat tot geloven verhoudt.

Toedeloe. Brat. 

Salaris verpleegkundige

 Brat,

De laatste tijd wordt er regelmatig gesproken over dat de zorgmedewerkers veel waardering krijgen maar dat dit niet vertaald wordt in salaris.

Maar dat is niet alles. Er worden bedragen genoemd zoals het maximum bruto maandsalaris en de salaris verhoging van de afgelopen jaren. Dan lijkt het allemaal koek en ei, maar daar valt wel wat op af te dingen.

Ik ben seniorverpleegkundige in de GGZ zoals je weet en al heel lang. Ik zit al jaren aan het maximum van mijn functieschaal 50. Overigens heel veel seniorverpleegkundigen zitten niet eens in schaal 50 maar in 45. Wat dat betreft heb ik nog mazzel.

Het bruto maandsalaris bedraagt sinds deze maand € 3678,- (als ik 100% zou werken wat ik niet doe, dat zou ik niet volhouden).

In 2008 was dat € 3049,-. Kijk dat is best wel een verschil, ruim 20% meer. Maar de inflatie over diezelfde periode bedroeg 19%, dus die salarisverhoging is nauwelijks meer dan de inflatie. 

Het wordt nog erger. Sinds 2008 zijn er allerlei regelingen voor 55+ afgeschaft. Extra vakantie dagen en de speciale 55+ regeling zijn sinds 2009 vervallen. Daar is wel een andere regeling voor in de plaats gekomen maar die is lang niet zo uitgebreid. Scheelt dat dan, nogal ja. Op jaarbasis moet een 55+ zoals ik (bij fulltime werk) 168 uur meer werken, als 60+ zou dat zelfs 182 uur zijn. Dat is ruim 11% meer dan vroeger. Dus eigenlijk ben ik de afgelopen 12 jaar maar 8% meer gaan verdienen, en dat terwijl de inflatie veel hoger was. En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat ik ook nog ruim 2 jaar langer moet werken voordat ik met pensioen kan.

Potdomme

brat 

Bedreiging versus fascinatie

Dag brat. 

ik heb een heel tijdje zitten denken over de inhoud van een nieuwe post. De laatste tijd realiseer ik me veel meer dan voorheen hoe kwetsbaar en riskant alles is. Komt mede door Corona. En dan ook de klimaatverandering. En die 15000 nucleaire wapens, dat moet toch een keer fout gaan, zou je denken. Temeer daar Rusland nu hypersone raketten maakt, die vijf keer de snelheid van het geluid halen, en dan bijna niet te zien zijn. Plus het werk in de deeltjesversnellers. Er zijn wetenschappers die waarschuwen voor onvermoede gebeurtenissen. Ruim tien jaar terug, of misschien al twintig, werd geopperd dat er bijvoorbeeld een klein zwart gat gemaakt zou kunnen worden. Dat is inmiddels afdoende besproken en afgedaan als ongevaarlijk. Want een superklein zwart gat (feitelijk een deeltje met een zeer hoge energie, waardoor de massa ook enorm toeneemt, E=MC2 immers) raakt in heel korte tijd vanwege het bestaan van zogenaamde Hawking straling zijn energie weer kwijt. Maar nu is er wat anders 'ontdekt', eigenlijk nog niet echt ontdekt maar wel theoretisch beredeneerd. Er bestaat waarschijnlijk ook vreemde materie, en die is niet gezellig. Hoe zit het?

Een ster die aan het eind van zijn levensduur na een supernova explosie uiteindelijk in elkaar stort, maar net te klein is om een zwart gat te worden, eindigt als neutronenster. Zeer compact en zo. Hele rare dingen.  Doorsnede 10 km, en tot twee keer zo zwaar als de zon. Ze draaien vaak heel snel om hun as, en er komt röntgenstraling vrij. Dat kan waargenomen worden als pulsar. De dichtheid van de kern is vergelijkbaar met die van een atoomkern. Diep in de kern zijn het voornamelijk losse neutronen, vandaar de naam. Nog dieper zijn het waarschijnlijk losse nucleonen, men noemt dat de nucleonenpasta. 

Maar dat is nog niet alles. Een deel van de neutronensterren, namelijk die nog  zwaarder zijn, kunnen van binnen een druk opbouwen waarin neutronen niet meer blijven bestaan, maar waarin de materie als quarks bestaat: quarksterren. in bepaalde verhoudingen van up- down- en strange-quarks kan er iets ontstaan dat ze vreemde materie noemen: een uiterst stabiel en zwaar goedje. Men denkt dat bij botsingen waarbij zo'n speciale neutronenster betrokken is, brokjes van deze vreemde materie het heelal ingeslingerd kunnen worden. Die variëren qua grootte van tennisbalformaat tot huis, maar zijn wel zo zwaar als de aarde of zo, en vliegen door de ruimte. Deze brokken noemen ze 'strangelets'. De materie daarvan is extreem stabiel, heeft een zeer lage energieinhoud. Komt gewone materie in aanraking met een strangelet, dan floept hij om en wordt zelf ook strangelet. Stel je dus voor dat zo brokje op de zon klapt, dan floept de zon in elkaar tot een balletje van paar duizend km groot; wel met behoud van massa, dus de aarde blijft in dezelfde baan, maar helaas geen warmte meer. De aarde bevriest dan in zijn geheel.

Of vreemde materie ook in een deeltjesversneller zou kunnen ontstaan, is nog helemaal onduidelijk, temeer daar alles over die vreemde materie tot nu toe de uitkomst van wiskunde en theoretische astronomie is. Stel dat het zou kunnen gebeuren, dan denk ik dat je er niets van merkt, want dan zijn we in een keer weg met zijn allen. En draait er, in de baan van de aarde, een brokje vreemde materie ter grootte van een flatgebouw. 

Wel raar voor die astronauten in het ISS denk ik.Vooral als het zou gebeuren als ze aan de donkere zijde van de aarde zitten. Op het moment dat ze de aarde weer denken te gaan zien, is hij weg. Maar ze kunnen in hun ruimtestation nog wel een heel tijdje door, zolang de voorraden strekken. 

Bizar dit alles, nietwaar. Lekker griezelen. 

Luchtwegen belasting

Hai Brat


Hou jij het nieuws nog in de gaten. Zo blijkt het corona virus niet alleen een belasting voor de luchtwegen te zijn maar ook op hart en en andere organen littekens achter te laten. Covid-19 is geen griepje.

De maanden tijdens de lockdown waren de zonnigste maanden ooit. Vermoedelijk een causaal verband, doordat er minder luchtvaart en autoverkeer was minder deeltjes in de lucht. In ieder geval behoorden de maanden mei en juni in mijn top 3 van stroomopbrengst van de zonnepanelen.

En wat ook opviel in het nieuws was dat Oostenrijk een korte afstand vliegboete gaat invoeren (bij vluchten onder de 350 km € 30,- belasting).

Tot slot er is onder de regeringsleiders een akkoord over de EU begroting. Er komen Europese leningen en er komt zelfs een vorm van Europese belasting op CO2, niet recyclebaar plastic en financiële transacties.

Ik vind dat laatste (Europese belastingen) wel oké. De kracht van de Europese Unie is dat we een grote unie zijn. Dan moeten we ook als eenheid optreden.
Als landen individueel allerlei belastingen gaan heffen dan krijg je weer dat landen zelfs in de EU met elkaar concurreren, neem bijvoorbeeld de dividend belasting, en zijn wij een speelbal van de grote bedrijven.

Als unie bepaalt Europa echter vaak de norm voor iets. Als de EU zegt auto's mogen maar zoveel CO2 uitstorten dan betekent dat de facto een milieu norm voor de gehele wereld, want onze markt is zo groot dat die op dat vlak bepalend is.

Subsidies en belastingen zijn mooie middelen om iets te regelen. Persoonlijk vind ik het idioot dat de luchtvaart een van de grootste vervuilers niet mee betaald aan de transitie naar een duurzamere wereld. Er is geen BTW of andere belasting op kerosine, en dat gaat er ook niet zo makkelijk komen.

Maar als er nu toch CO2 belasting gaat komen in de EU, waarom ook niet voor de luchtvaart in de vorm van luchtwegen belasting.
Zodra een vliegtuig het Europese luchtruim invliegt gaat de teller lopen. Makkelijk te controleren want elk vliegtuig wordt gevolgd door de Europese luchtverkeersleiding. Je kunt zelfs verschillende tarieven heffen voor minder en meer vervuilende vliegtuigen.
De inkomsten zou de EU kunnen gebruiken ter stimulering van het bouwen van een Europees hogesnelheidsspoornetwerk.

Misschien maar eens naar de Europese Commissie mailen, wat vind jij ?


Aanvulling, vluchten beginnend en eindigend buiten de EU, worden extra belast. Bijvoorbeeld vluchten van Londen naar Moskou. De Brexit-Poetin penalty.