Van Dale, je weet wel, van de woordenboeken, houdt op zijn site de 'woorden van de week' bij. In week 27 van dit jaar (tweede week van juli) schreven ze over de inmiddels ingeburgerde toevoeging '-schaamte'. Een achtervoegsel dat te plakken is aan zowat elke activiteit, meestal een plezierige die dan een zekere negatieve impact heeft, meestal op de planeet. In week 27 schrijven ze bijvoorbeeld over barbecueschaamte, maar daar moet jij als fervent barbeknoeier je niks van aantrekken hoor. Andere woorden die zij benoemen zijn: doucheschaamte (grappig; vroeger was juist je niet wassen schaamtevol), vleesschaamte, sproeischaamte, en natuurlijk het woord waarmee de hype begonnen is: vliegschaamte.
Aangezien ik niet meer weet hoe ik zo'n chique link in de post kan zetten, kopieer ik het adres gewoon: https://www.vandale.nl/de-woorden-van-de-week-27 . Dit gaat wel gepaard met enige adigibeetschaamte mijnerzijds.
Jouw post gaat over vereuropeanisering. En daarin staat het Engelse begrip voor leedvermaak, Schadenfreude, centraal. Overigens geeft de vertaalmachine ook 'sorrow entertainment' op, maar ik neem van je aan dat de Engelsen liever de Duitse term gebruiken.
Leedvermaak is een wel plezierig, maar niet fraai gevoel. Eigenlijk zou je je er voor moeten schamen. Zogenaamde leedvermaakschaamte.
En dat zullen fatsoenlijke Duitsers dan ook vast wel eens doen (zich erover schamen bedoel ik). Vraag: hoe zouden ze dat dan noemen? Welnu, het antwoord is volgens mij:
Schadenfreude Schade.
Kijk, dat vind ik dan weer leuk.
Ciao, Brat.
PS. Nog even over dat adigibetisme van mij, voordat je daarover begint. Veel mensen gebruiken het woord digibeet voor onhandigheid of weinig kennis van ICT gerelateerde zaken. Maar het moet natuurlijk a-digibeet zijn. Een alfabeet kan goed lezen en schrijven, een an-alfabeet juist niet. N.B. De -n- is een verbindingsletter die het uitspreken vergemakkelijkt. Is voorafgaand aan de d niet nodig.
BeantwoordenVerwijderenSchadenfreude Schade is leuk, maar volgens mij niet correct. Er zijn machine vertalers die het wel zo vertalen maar volgens mij moet het Schadenfreude Schande zijn of Schadenfreude Scham(gefühl).
VerwijderenZie hier
Nb zonder schaamte maar met leedvermaak dit ingetikt.
bratje, bratje, bratje toch,
VerwijderenIk wist uiteraard dat je hiermee zou komen. Daar komt geen rocketscience bij aan te pas; je opmerking is zeikerig en wijsneuzerig genoeg om zeer voorspelbaar te zijn voor de ware bratkenner.
Enfin, inderdaad hebben de Duitsers drie woorden die dicht bij elkaar liggen: Schade, Schande en Scham. Dat Duitsers een rijke woordenschat hebben voor het betreuren van daden en gebeurtenissen is niet bevreemdend gelet op hun historie. Eskimo's hebben ook veel woorden voor sneeuw, nietwaar.
Laten we er inhoudelijk iets dieper induiken. Schade wijst erop dat iets te betreuren is. Scham is schaamte bedoeld als je eigen schaamte over iets dat je zelf hebt gedaan. Schande gaat over laster, oneer en hoon: als anderen iets van jou schaamtevol vinden.
Terug naar de Nederlandse woorden vliegschaamte, barbecueschaamte, doucheschaamte etc. De vraag is dan: wie schaamt er zich eigenlijk over het gedrag van wie? Dat zeggen die woorden namelijk niet. Vliegschaamte bijvoorbeeld, kan het gevoel van schaamte zijn over het eigen hedonistische gedrag om te vliegen, bijvoorbeeld voor een weekendje Barcelona om maar iets te noemen. In dat geval is het in het Duits: Scham. Het kan ook gaan om het verwijt aan een ander dat hij dat doet: hoe haal je het in je hoofd om voor een weekendje weg tweemaal te vliegen en de planeet aldus onnodig te belasten. Dan is het dus Schande. En het kan ook gaan over de zorgen die sommige mensen hebben over hoe de menselijke soort de planeet aan het verkloten is, met het bijbehorende gevoel van spijt omdat het zeer te betreuren is: Schade.
Samengevat:
1. Schadenfreude Scham: het eigen schaamtegevoel als reactie op eerder ervaren leedvermaak (dit vereist dus een enigszins complexe persoonlijkheidsstructuur);
2. Schadenfreude Schande: De ander zou zich moeten schamen over diens leedvermaak;
3. Schadenfreude Schade: hoe spijtig en jammer is het dat er leedvermaak bestaat (dat er mensen zijn die zich vermaken met het leed van anderen).
Alledrie zijn mogelijk, en hebben telkens een iets andere betekenis.
In relatie tot je Nb: ik heb in deze in het geheel geen leed ervaren dus jij hebt je vermaakt (blijkbaar schaamteloos) met niks.
Okee dan. Beetje zielig is dat wel. Stakker.
Nou jij weer.
Brat met grote B.